TÜİK tarafından tüketici fiyat endeksi verilerinin açıklanmasının ardından ekonomistler enflasyon rakamlarını, değerlendirdi:
Gıda fiyatları ve TL değer kaybı dezenflasyonu sınırlıyor, İş Yatırım
Nisan ayı manşet enflasyonu %0,85 ile piyasanın (%0,70) ve İş Yatırım’ın (%0,55) tahmininin üstünde geldi. Buna rağmen yıllık enflasyon yüksek baz dönemi etkisi nedeniyle Mart’taki %11,9 seviyesinden Nisan ayında %10,9’a geriledi.
Detaylara bakıldığında hane halkı sepetinde ağırlığı yüksek olan gıda grubunun %2,5 artış ile aylık enflasyonu 0,6yp yukarı çektiğini görüyoruz. Ağırlığı yüksek olan ulaştırma (%-1,9, -0,3yp) ve konut (%-0,3, 0,0yp) ise enflasyonu aşağı çekiyor.
Hane halkı sepetinde ağırlığı daha düşük olan kalemlere baktığımızda giyim öne çıkıyor. Düşük satış hacmine rağmen yeni sezon başlangıcı ile fiyatların arttığı giyim, %4,1 artış ile aylık enflasyonu 0,3 yüzde puan yukarı çekiyor. Bu artış aylık giyim enflasyonunda tarihsel Nisan ortalamasının (%10) oldukça altında. Benzer bir durum mobilya ve ev eşyaları (%1,1, 0,1yp) için de söz konusu. Haberleşme (%-1,2) ve eğlence (%-0,7) ise aylık rakamı toplam 0,1 yüzde puan aşağı çekiyor.
Çekirdek enflasyonda Mart ayında gördüğümüz yükselişin tersine döndüğünü görüyoruz. Yıllık B grubu enflasyonu (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün hariç TÜFE) bir önceki ayki %11,6 seviyesinden %11,3’e yükseliyor. Enerji (%-5,0 aylık, %3,3 yıllık), hizmet (%0,2 aylık, %11,8 yıllık) ve kira (%0,4 aylık, %9,9 yıllık) kategorilerinin hepsinde yıllık enflasyon geriliyor.
Özetlemek gerekirse gıda fiyatlarındaki yükseliş ve Türk lirasında devam eden değer kaybı, zayıflayan talep ve emtia fiyatlarındaki gerilemeden gelen dezenflasyonu sınırlıyor. Kredi büyümesi ve para tabanındaki genişlemeyi de değerlendirdiğimizde 2020 yıl sonu enflasyon tahminimizi %10 düzeyinde tutmaya devam ediyoruz. Sosyal mesafelenme tedbirlerinin Haziran ayından itibaren hafiflemesini ve talebin yaz aylarında kademeli olarak toparlanmasını bekliyoruz. Talep toparlandıkça, geçmiş kayıplarını karşılamak isteyen firmalar tarihsel ortalamaların üzerinde fiyat artırabilir.
Tüketici Fiyat Endeksi, Nisan 2020
TÜFE yıllık değişim oranları (%), Nisan 2020
Yıllık en düşük artış %1,55 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %4,90 ile giyim ve ayakkabı, %4,91 ile eğlence ve kültür ve %5,54 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %31,32 ile alkollü içecekler ve tütün, %20,34 ile çeşitli mal ve hizmetler ve %14,52 ile konut oldu.
TÜFE ana harcama gruplarına göre yıllık değişim oranları (%), Nisan 2020
Aylık en yüksek azalış %1,83 ile ulaştırma grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Nisan ayında azalış gösteren diğer gruplar ise %1,23 ile haberleşme, %0,67 ile eğlence ve kültür ve %0,32 ile konut oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Nisan ayında artışın yüksek olduğu gruplar sırasıyla, %4,66 ile çeşitli mal ve hizmetler, %4,08 ile giyim ve ayakkabı ve %2,53 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
TÜFE ana harcama gruplarına göre aylık değişim oranları (%), Nisan 2020
Nisan 2020’de, endekste kapsanan 418 maddeden, 87 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 61 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 270 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık %11,27, aylık %1,11 arttı. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %1,11, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,24, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,27 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,18 artış gerçekleşti.
Enflasyonda en etkili kalemler neler? Enflasyonu en çok ne etkiliyor. İşte ilk 15 ürün, değişimleri ve sepetteki ağırlıkları